برآورد حقابۀ زیست‌محیطی رودخانۀ قطورچای با استفاده از روش‌های هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی

تخصیص حقابۀ زیست‏محیطی رودخانه‏ها به‏عنوان حلقۀ مفقوده در مدیریت پایدار منابع آب در ایران، ضرورتی ‏انکارناپذیر برای حفظ اکوسیستم‏های موجود در حوضه‏های آبریز کشور و همچنین جلوگیری از مرگ تالاب‏ها و دریاچه‏های منتهی به رودخانه‏هاست. در این مقاله حقابۀ زیست‏محیطی رودخانۀ قطورچای، که از زیرحوضه‏های مهم حوضۀ آبریز ارس است، با استفاده از چهار روش هیدرولوژیکی شامل تنانت، تسمن، شاخص تداوم جریان، اسمختین و دو روش اکوهیدرولوژیکی شامل تغییر منحنی تداوم جریان و مدل ذخیرۀ رومیزی مطالعه شد. از بین روش‏های یادشده، روش تغییر منحنی تداوم جریان در کلاس اکولوژیکی C عمدتاً به علت سازگاری بیشتر با شرایط هیدرولوژیکی و اکولوژیکی نسبت به سایر روش‏ها و با توجه به درنظرگرفتن محدودیت‏های اکولوژیکی منطقۀ مطالعه‌شده و انعطاف‏پذیری آن در ماه‏های کم‏آبی و پرآبی به‏عنوان روش مناسب انتخاب شد. نتایج نشان داد برای حفظ حیات رودخانۀ قطورچای در کمترین وضعیت اکولوژیکی قابل‏ قبول (کلاس مدیریت زیست‏محیطی C)، باید شدت‏ جریان متوسط سالیانه 94/6 مترمکعب بر ثانیه) معادل با 48 درصد جریان طبیعی رودخانه) در داخل رودخانه جریان داشته باشد. بررسی‏های انجام‌شده نشان داد به‏طور متوسط سالانه 5/6 متر‏مکعب در ثانیه آب از رودخانۀ قطورچای وارد رودخانۀ ارس می‏‌شود که این میزان تقریباً معادل با حقابۀ زیست‏محیطی محاسبه‏شده است.